بردگی یوسف (قرآن)خداوند در سوره یوسف علیه‌السلام به سرگذشت حضرتش پرداخته و اتفاقاتی که از جمله شروع بردگی ایشان هست بیان می‌کند. ۱ - سرآغاز بردگینجات يوسف (علیه‌السلام) از چاه، سرآغاز بردگى او: وجآءت سیارة فارسلوا واردهم فادلی دلوه قال یـبشری هـذا غلـم واسروه بضـعة والله علیم بما یعملون• و شروه بثمن بخس درهم معدودة وکانوا فیه من الزهدین. «و کاروانی فرا رسید، ماءمور آب را (بسراغ آب) فرستادند، او دلو خود را در چاه افکند، و صدا زد: مژده باد: این کودکی است (زیبا و دوست داشتنی) و این امر را بعنوان یک سرمایه از دیگران مخفی داشتند و خداوند به آنچه آنها انجام می‌دادند آگاه است. و او را به بهای کمی - چند درهم - فروختند، و نسبت به (فروختن) او بی‌اعتنا بودند (چرا که می‌ترسیدند رازشان فاش شود)». ۲ - فروخته شدن به بهای ناچیزفروخته شدن يوسف (علیه‌السلام) به صورت برده و به بهاى ناچيز: وجآءت سیارة فارسلوا واردهم فادلی دلوه قال یـبشری هـذا غلـم واسروه بضـعة والله علیم بما یعملون• و شروه بثمن بخس درهم معدودة وکانوا فیه من الزهدین. راغب در مفردات گفته: (ورود) در اصل لغت به معنای آب طلب کردن بوده و بعدها در غیر آن هم استعمال شده. و در معنای (دلو) گفته: (دلوت الدلو) - که ثلاثی مجرد است - به معنای (دلو را به چاه سرازیر کردم) ) است، ولی (ادلیت الدلو) - که از باب افعال است - به معنای (دلو را بیرون کشیدم) است. ولی دیگران به عکس آن را گفته‌اند. و در معنای (اسروه) گفته: (اسرار) بر خلاف (اعلان) و به معنای پنهان داشتن است. ۳ - خریداری برده از سوی عزیز مصرخريدارى يوسف (علیه‌السلام) به صورت برده، از سوى عزيز مصر: و شروه بثمن بخس درهم معدودة وکانوا فیه من الزهدین• و قال الذی اشتریه من مصر لامراته اکرمی مثویه... (آیات بعد، بیان می‌کند که منظور از «الذی اشتریـه»، عزیز مصر است.) «و او را به بهای کمی - چند درهم - فروختند، و نسبت به (فروختن) او بی‌اعتنا بودند (چرا که می‌ترسیدند رازشان فاش شود) و آنکس که او را از سرزمین مصر خرید بهمسرش گفت: مقام وی را گرامی دار، شاید برای ما مفید باشد، و یا او را بعنوان فرزند انتخاب کنیم، و اینچنین یوسف را در آن سرزمین متمکن ساختیم، (ما این کار را کردیم) تا تعبیر خواب را بیاموزد و خداوند بر کار خود پیروز است، ولی اکثر مردم نمی‌دانند». ۴ - شیفته شدن همسر عزیز مصرشيفته شدن همسر عزيز مصر (زليخا) به غلامش يوسف (علیه‌السلام)، امرى شگفت و مايه سرزنش زنان مصرى: و قال نسوة فی المدینة امرات العزیز ترود فتـیها عن نفسه قد شغفها حبا انا لنریها فی ضلـل مبین. «گروهی از زنان شهر گفتند که همسر عزیز جوانش (غلامش را) بسوی خود دعوت می‌کند و عشق این جوان در اعماق قلبش نفوذ کرده، ما او را در گمراهی آشکار می‌بینیم!». ۴.۱ - تفسیر آیهو در تفسیر قمی آمده که در روایت ابی الجارود در تفسیر (قد شغفها حبا) فرموده: محبت یوسف زلیخا را در پرده کرد و از مردم پوشیده‌اش ساخت، بطوری که غیر از یوسف چیز دیگری نمی‌فهمید. و (حجاب) به معنای (شغاف) و (شغاف) به معنای (حجاب) قلب است. ۵ - پانویس۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۱۹۶، برگرفته از مقاله «بردگی یوسف». |